Σάββατο 6 Νοεμβρίου 2010

Ξυλογνωσία-εισαγωγικά στοιχεία-Μάθημα (1).

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ ΞΥΛΟ

   Το ξύλο είναι το σημαντικότερο υλικό για την κατασκευή εγχόρδων μουσικών οργάνων. Σαν πρώτη  ύλη χρησιμοποιήθηκε από τα αρχικά βήματα του ανθρώπου στην γη και είναι στενά συνυφασμένο με την ιστορική εξέλιξη ολόκληρου του ανθρώπινου πολιτισμού. Οι χρήσεις του ξύλου από τα πανάρχαια χρόνια πολλές και ενδιαφέρουσες :Χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή πρωτόγονων εργαλείων και όπλων, ξύλινων καλυβών, στοιχειωδών μουσικών οργάνων , αυτοσχέδιων πλεούμενων, ως καύσιμη ύλη και για  πάρα πολλές άλλες χρήσεις προς την ικανοποίηση των ανθρωπίνων αναγκών.
   Στις μέρες μας το ξύλο εξακολουθεί να θεωρείται σύμβολο πολυτέλειας και συνεχίζει να έχει  υψηλή  αισθητική  αξία, ανάμεσα στα άλλα σύγχρονα υλικά που δημιουργήθηκαν με την εξέλιξη της επιστήμης και της βιομηχανίας.
   Βεβαίως συνεχίζεται η χρήση του για την κατασκευή πολυτελών επίπλων και διαφόρων ξυλόγλυπτων έργων τέχνης.  Παρατηρείται επίσης μια αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για την κατασκευή ξύλινων σπιτιών λόγω χαμηλότερου κόστους και ταχύτερου χρόνου παράδοσης από τις συμβατικές κατασκευές με σκυρόδεμα και τούβλα.
  Με λίγα λόγια το ξύλο όχι μόνο δεν έχασε την αξία του μέσα από την μακρόχρονη ιστορία του αλλά συνεχίζει να παίζει ένα σπουδαιότατο ρόλο στην ζωή μας και στην εξέλιξη του πολιτισμού μας.
  Ας μιλήσουμε τώρα για κάποια ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με το ξύλο που πρέπει να γνωρίζουν όλοι όσοι ενδιαφέρονται για την κατασκευή μουσικών οργάνων.

1)      Τι είναι το ξύλο; Μια θεμελιώδης ερώτηση από την οποία ξεκινάει το ταξίδι μας στο θέμα ξυλογνωσία. Βασικά θα μπορούσαμε να πούμε πως το ξύλο είναι ένα φυσικό υλικό που περνούμε από τα δέντρα, δηλαδή το υλικό που παίρνουμε από φυτά τα οποία έχουν πολύ μεγάλη ανάπτυξη και έχουν δημιουργήσει σκληρό ινώδη και ξυλώδη ιστό. Ο κορμός είναι το μέρος του δέντρου που δίνει από άποψη ποιότητας το καλύτερο υλικό ξυλείας και μάλιστα το χαμηλότερο τμήμα του. Ένα δέντρο εκτός από τον κορμό του που μπορεί να εκτείνεται δεκάδες μέτρα πάνω από το έδαφος αποτελείται  επίσης από ένα ανεπτυγμένο ριζικό σύστημα που αναπτύσσεται μέσα στο έδαφος με διττό ρόλο: α)Συγκρατεί το δέντρο, β)τροφοδοτεί το δέντρο με νερό και θρεπτικές ουσίες για την ανάπτυξη του. Επίσης από ένα ορισμένο ύψος του κορμού ανάλογα το δέντρο ,ξεκινάνε διάφορες εκβλαστήσεις κλαδιών που μπορεί να φτάνουν ως και την κορυφή του δέντρου.
2)      Η εγκάρσια τομή του κορμού μας δίνει την δυνατότητα να μελετήσουμε πολλά ενδιαφέροντα πράγματα.  Σχ. 1

·         Στο κέντρο υπάρχει μια κυκλική ζώνη που ονομάζεται εντεριώνη και αποτελεί αυτό που λέμε ψύχα ή καρδιά εντεριώνης.
·         Από τα κυκλικά σωληνωτά κύτταρα της εντεριώνης ξεκινούν οι ετήσιοι δακτύλιοι του ξύλου κοινώς τα νερά του.
·         Οι ετήσιοι δακτύλιοι διακρίνονται σε δακτυλίους εγκάρδιου ξύλου και σομφόξυλου.
·         Μετρώντας τους ετήσιους δακτυλίους μπορούμε να βρούμε κατά προσέγγιση την ηλικία του δέντρου.
·         Το εγκάρδιο ξύλο είναι σκληρότερο από το σομφόξυλο και περιέχει διάφορες ουσίες ,ρητίνες, χρωστικές, αντισηπτικές  ουσίες, τανίνη, κερί κλπ.
·         Το εγκάρδιο ξύλο είναι ουσιαστικά το ώριμο ξύλο που έχει πάρει την τελική του μορφή.
·         Το σομφόξυλο δεν έχει πάρει την τελική του μορφή, είναι μαλακότερο από το καρδιόξυλο και ανοικτότερης αποχρώσεως, με το πέρασμα του χρόνου γεμίζει και αυτό με διάφορες ουσίες που αναφέραμε παραπάνω  και μετατρέπεται και αυτό σε εγκάρδιο.
·         Το κάμβιο: Πρόκειται για μια λεπτή κυτταροειδή ζώνη που δημιουργεί νέα κύτταρα αυξάνοντας την κατά πάχος ανάπτυξη του δέντρου, η λειτουργία του είναι πολύ σημαντική γιατί δημιουργεί νέα κύτταρα προς το εσωτερικό του κορμού.
·         Ο φλοιός: Αποτελεί το τελευταίο εξωτερικό στρώμα του κορμού και λειτουργεί ως προστατευτικό περίβλημα ολόκληρου του δέντρου.


Στο παρακάτω σχέδιο μπορείτε να διακρίνετε τα διάφορα μέρη του ξύλου όπως τα αναλύσαμε παραπάνω για μια πιο σφαιρική αντίληψη επί αυτών των θεμάτων.

Τι βλέπουμε στο ξύλο σε μια εγκάρσια τομή του κορμού;

2 σχόλια:

  1. Καλησπέρα ...Χίλια μπράβο για την προσπάθεια. Θα κάνω μια ερώτηση, σε κάτι που με απασχολεί τώρα (τα υπόλοιπα λίαν συντόμως).....Τι ξύλο χρησιμοποιούμε για κατασκευή παραδοσιακού νταουλιού; με τι τρόπο μπορεί να κοπεί; τι πάχος πρέπει να έχει; .... έχω κατασκευάσει ένα κυλινδρο μέ κόντρα πλακέ και δεν με γεμίζει .... και μια προτροπή για τους φιλοξενούμενους σου -Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση από το να ακούσεις το όργανο που κατασκεύασες να παίζει....είναι εφικτό από όλους ... προσπαθήστε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αγαπητέ φίλε, το νταούλι στις μέρες μας κατασκευάζεται από κόντρα πλακέ, όπως το κατασκεύασατε και εσείς.Σύμφωνα με αυτά που γνωρίζω, καλοί κατασκευαστές στον Πόντο χρησιμοποιούσαν ξύλο καστανιάς, πάχους 5mm(χιλιοστά).Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμη και ξύλο καρυδιάς και σφενδάμου.Το εύρος πάχους του ξύλου για το νταούλι κυμένεται σε 5-10mm(χιλιοστά). Τα ξύλα τα μούσκευαν για να μπορέσουν να τα δουλέψουν με την φωτιά και τα γύριζαν σε κύλινδρο, μετά τα κολλούσαν με κόλλα από το μέσα μέρος και χρησιμοποιούσαν και καρφιά.Τα φύλλα του ξύλου μπορούν να κοπούν στην κορδέλα αλλά χρειάζεται πολύ προσοχή λόγο της λεπτότητας τους. Να είστε καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αφήστε τα σχόλια σας,τις απόψεις σας,τις παρατηρήσεις σας, ακόμη και ενδεχόμενες απορίες ή ερωτήσεις σας,είναι χαρά μου να σας απαντήσω!Απαντώ πάντα σε κάθε νέα μου ανάρτηση!