Τετάρτη 9 Φεβρουαρίου 2011

Μάθημα εργαλείων χειρός (4) - Ράσπες και λίμες.

Στην σημερινή ανάρτηση θα μελετήσουμε:

  • Ράσπες και λίμες.
  • Τα κοινά μέρη σε ράσπες και λίμες.
  • Κοπτικά δόντια σε ράσπες και λίμες.
  • Κανόνες εργασίας με ράσπες και λίμες.

    Σήμερα θα μιλήσουμε για τις ράσπες και τις λίμες, εργαλεία που πρέπει να γνωρίζει ο ενδιαφερόμενος κάθε ξυλουργικής τέχνης και φυσικά ο ερασιτέχνης οργανοποιός.

    Τόσο οι ράσπες όσο και οι λίμες χρησιμοποιούνται για εργασίες λείανσης με μία διαφορά: Οι ράσπες είναι άριστες για την αρχική επεξεργασία του ξύλου(αρχικό φορμάρισμα),αφαιρώντας μια μεγαλύτερη ποσότητα ξυλομορίων και βέβαια αφορούν την κατεργασία ξύλου και μόνο, αντίθετα οι λίμες είναι ότι πρέπει για λεπτότερης κατεργασίας λείανση και μορφοποίηση, με εφαρμογή σε περισσότερα υλικά(ξύλο, μέταλλο, πλαστικό).

    Αρκεί να θυμόμαστε πως η ράσπα κάνει το αρχικό φορμάρισμα του ξύλου και η λίμα το φινίρισμα. Την ράσπα μπορεί να την συναντήσουμε και ως «λίμα ξυλουργού».

ΤΑ ΚΟΙΝΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΡΑΣΠΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΙΜΑΣ

     Οι ράσπες και οι λίμες έχουν κάποια κοινά στοιχεία και αυτά αφορούν τις ονομασίες των μερών τους:
·         Η χειρολαβή(τσάπι)μπορεί να είναι ξύλινη ή πλαστική.
·         Η ουρά, είναι το άγκιστρο στο οποίο σφηνώνεται η χειρολαβή.
·         Το σώμα,που αποτελείται από την επιφάνεια κοπής,φέρουσα το ρίκνωμα δηλαδή τις χαραγές που σχηματίζουν την οδόντωση κοπής.
·         Τον μεταλλικό δακτύλιο που συγκρατεί την χειρολαβή στην ουρά.

              ΚΟΠΤΙΚΑ ΔΟΝΤΙΑ ΣΕ ΡΑΣΠΕΣ ΚΑΙ ΛΙΜΕΣ

   Κάθε κοπτικό δόντι είναι στην ουσία και ένα στοιχειώδες κοπτικό εργαλείο. Στις ράσπες οι σειρές των δοντιών είναι κυρίως μεμονωμένης μορφής και εύκολα μπορούμε να ξεχωρίσουμε μια ράσπα αφού τα δόντια της είναι χονδρότερα και λιγότερα στον αριθμό από αυτά της λίμας. Ανάλογα με το ρίκνωμα της ράσπας την  κατατάσσουμε στις κατηγορίες 1,2,3 όπου:
1=μεγάλη οδόντωση
2=μεσαία οδόντωση
3=λεπτή οδόντωση, όσο πιο λεπτή είναι η οδόντωση τόσο πιο λεπτή κατεργασία μπορούμε να εφαρμόσουμε στο ξύλο και τόσο πιο λεία επιφάνεια προκύπτει.

   Τις ράσπες τις βρίσκουμε σε ποικιλία σχημάτων ανάλογα με την διατομή τους, έτσι υπάρχουν ράσπες ορθογώνιες, στρογγυλές, ημικυκλικές, τριγωνικές. Στις λίμες τώρα τα κοπτικά δόντια είναι πάντα περισσότερα και λεπτότερα,φέρουν δε μονής ή διπλής μορφής χαραγές, όταν έχουν διπλή χαραγή οι χαραγές διασταυρώνονται.

   Τις λίμες τις κατατάσσουμε όπως και τις ράσπες σε κατηγορίες με νούμερα από το 1 έως το 4 ως επί το πλείστον. Όσο μεγαλύτερο το νούμερο τόσο λεπτότερη οδόντωση φέρει η λίμα. Στις λίμες βρίσκουμε μεγαλύτερη ποικιλία διατομών επομένως και σχημάτων(ορθογώνιες,στρογγυλές, ημικυκλικές,τριγωνικές,τετράγωνες,φραιζαριστές,παράλληλες,συγκλίνουσες).

Στην φωτογραφία (1) μπορείτε να δείτε μερικές ράσπες και λίμες σε ποικιλία σχημάτων.



Ράσπες και λίμες





   Ας μελετήσουμε τώρα τους κανόνες εργασίας και χρήσης αυτών των εργαλείων όπως κάνουμε και για κάθε άλλο εργαλείο.

ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΡΑΣΠΕΣ ΚΑΙ ΛΙΜΕΣ

·         Τα τεμάχια που θέλουμε να επεξεργαστούμε θα πρέπει να είναι πολύ καλά στερεωμένα στην μέγγενη ή σε άλλη κατάλληλη διάταξη συγκράτησης ώστε να μην ταλαντεύονται.
·         Επιλέγουμε την κατάλληλη ράσπα ή λίμα ανάλογα με την φάση εργασίας που βρισκόμαστε, για ξεχόνδρισμα χρησιμοποιούμε ράσπες και για το τελικό φινίρισμα(αποπεράτωση) λίμες.
·         Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ ράσπες ή λίμες χωρίς χειρολαβή, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος τραυματισμού. Ελέγχουμε πάντα το καλό σφήνωμα της χειρολαβής στο άγκιστρο του εργαλείου.
·         Τις ράσπες δεν τις χρησιμοποιούμε ποτέ για επεξεργασία μετάλλου αλλά μόνο για την επεξεργασία του ξύλου.
·         Κατά την έναρξη της χρήσης της ράσπας ή λίμας πρέπει να πάρουμε την κατάλληλη θέση εργασίας, με το δεξί μας χέρι κρατάμε την λαβή του εργαλείου και με το αριστερό πιέζουμε προς τα κάτω και οδηγούμε το εργαλείο, δηλαδή  με το δεξί χέρι κρατάμε την λαβή και ωθούμε προς τα εμπρός(ασκώντας) την κατάλληλη πίεση προς τα κάτω, ενώ με το αριστερό πιέζουμε και οδηγούμε το εργαλείο.
·         Ασκούμε πίεση μόνο κατά την εμπρός κίνηση(θετικός)χρόνος, ενώ κατά την επιστροφή(νεκρός) χρόνος δεν ασκούμε καμία πίεση στο εργαλείο.
·         Η χειρολαβή του εργαλείου κατά την διάρκεια του λιμαρίσματος δεν πρέπει για κανένα λόγο να χτυπά την μέγγενη, φροντίζουμε η διαδρομή κοπής να είναι η κατάλληλη ώστε η λαβή του εργαλείου να μην χτυπά στην μέγγενη.
·         Κατά το λιμάρισμα επιπέδωσης επιφανειών πρέπει να κινούμε το εργαλείο οριζόντια για την επίτευξη μιας επίπεδης επιφάνειας.
·         Για λιμάρισμα ειδικών περιπτώσεων όπως: στενές επιφάνειες, καμπύλα σχήματα, εσοχές, στίλβωση-αποπεράτωση, λεπτές πατούρες, εγκοπές και λοιπές ειδικές περιπτώσεις χρησιμοποιούμε διαφορετικές λίμες και τεχνικές.
·         Πρέπει να διατηρούμε τις οδοντώσεις πάντα καθαρές και απαλλαγμένες από μόρια επεξεργασίας(ξυλομόρια, ρητίνες, ρινίσματα)κλπ. Ο καλύτερος τρόπος για να καθαρίσουμε το σώμα του εργαλείου είναι να το βουτήξουμε σε καυτό νερό και μετά να το βουρτσίσουμε με ειδική βούρτσα καθαρισμού.
·         Οι λίμες πρέπει να φυλάσσονται σε ειδικές θήκες ή σε συρτάρια και ποτέ μα ποτέ ή μια πάνω στην άλλη.

Καλή εβδομάδα, τα λέμε σύντομα.

15 σχόλια:

  1. Ακριβής, ακριβέστατος για ακόμη μια φορά στις αναφορές σου! Ακόμη και για τη συντήρηση και τη φύλαξη μας είπες! Χαρά στο κουράγιο σου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Γεια σου Luthier!!!!!!! Πολύ χρήσιμο και ενδιαφέρον το άρθρο σου!!!!!!
    Πέρασα για να σου πω μια καληνύχτα!!!!!!!
    Πολλά φιλάκια και καλή συνέχεια!!!!!!!!
    Τα λέμε πολύ σύντομα... με το βραβείο σου!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πέρασε μια βόλτα από το ιστολόγιό μου να πάρεις το βραβείο σου!!!!!!!!!!!
    Ελπίζω να σου αρέσει!!!!!!!!!
    Τα λέμε!!!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ευχαριστώ φίλε μου Ευ αγωνίζεσθαι,προσπαθώ πάντα τα άρθρα μου να είναι όσο το δυνατόν πιο πρακτικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Τζέσσυ μου!!! Σε υπερευχαριστώ για το βραβείο σου,είναι υπέροχο!!! Μου αρέσει πολύ και θα το καρφιτσώσω στο ιστολόγιο μου!!! Πολλά φιλιά και καλή συνέχεια στο ανεπανάληπτο blog σου!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Συγχαρητήρια για το όμορφο ιστολόγιό σας!
    Σας παρακολουθώ και θαυμάζω τις γνώσεις σας στο χώρο της οργανοποιίας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια,καλώς ήρθατε στην παρέα μας!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Καλησπέρα,

    θα ήθελα να σας προσκαλέσω στο νέο forum στην σελίδα www.luthier.gr που δημιουργήσαμε κάποιοι φίλοι με θέμα την οργανοποιία για να μπορέσουμε μέσα απο συζητήσεις να βοηθηθούμε και να συγκεντρώσουμε πολύτιμες πληροφορίες για την τέχνη της οργανοποιίας.

    Με εκτίμηση

    Γιάννης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Φίλε Γιάννη με την πρώτη ευκαιρία θα περάσω από το forum να τα πούμε,να είσαι καλά...περιμένω και την δική σου συμμετοχή στο luthier school..καλή συνέχεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. γεια σας!!! ειμαι μαθήτρια γυμνασίου, και το αρθρο για τις λίμες με υπερβοηθισε!!!!!!!!!!!!!!!!!! ευχαριστώ παρα πολυ!!!!!!!!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Χαίρομαι που βρήκατε βοήθεια!!! Να γνωρίζετε επίσης πως η χρήση εργαλείων,για λόγους ασφαλείας,θα πρέπει να γίνεται από ενήλικα άτομα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. καλησπερα κι απο εμενα.πολυ ενδιαφερον το θεμα. Μπραβο σας και παντα τετοια για να μαθαινουμε.
    εγω αρχισα να ασχολουμαι με το σεταρισμα κιθαρας (ακουστικης και ηλεκτρικης) και θα θελα να μου πειτε που μπορω να βρω λιμες για το nut της κιθαρας. Απο 0,23 mm μεχρι 1,35 mm.

    Σας ευχαριστω εκ των προτερων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Φίλε sn6111 τέτοια ειδικά λιμάκια μπορείς να βρείς στο γνωστό site του Stewart Mac η διεύθυνση του είναι: http://www.stewmac.com/shop/Tools/Special_tools_for_Nuts_and_saddles/Gauged_Nut_Slotting_Files.html

    Στην Ελλάδα υπάρχει κάποιoς μουσικός οίκος που πουλάει και εργαλεία οργανοποιίας και βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη, το site του είναι:
    www.mavromoustakis.gr
    Ζήτησε του να σου στείλει με mail τον κατάλογο του με όλα τα υλικά και τα εργαλεία που διαθέτει.Αν δεν κάνω λάθος πρέπει να έχει σετ με δέκα λίμες. Αν και οι τιμές σε τέτοια εξειδικευμένα εργαλεία είναι λίγο τσουχτερές κάνε και ένα πέρασμα από amazon Αγγλίας,δεν έχει όμως λιμάκια οργανοποιίας αλλά διαθέτει σετ με ψιλά λιμάκια, που ενδεχομένως να κάνεις την δουλειά σου.
    Για ό,τι άλλο θες μην διστάσεις να μου γράψεις!
    Γεια χαρά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Σας ευχαριστω πολυ για τις πληροφοριες.προχθες μου ηρθε μια παραγγελια απο Stewmac αλλα ειπα για τις λιμες να ψαξω κι Ελλαδα.Δεν βρηκα στην Αθηνα κατι και μαλλον θα ξαναγινει παραγγελια απο Αμερικη.

    Να ρωτησω ομως κατι αλλο?
    Εχω σεταρει και στις τρεις κιθαρες μου το truss rod(Ακουστικη Guild, Ακουστικη Yamaha και Squier Telecaster).Ολα πηγαν καλα αλλα αντιμετωπησα το εξης προβλημα σε ολες.Το truss rod ηθελε αφυσικα πολυ δυναμη να γυρισει για να μηδενησει η καμπυλη παροτι πρωτα ξεσφυξα 1/4 και μετα εσφιξα.Ειναι λογικο? Υπαρχει καποια λυση? διαβασα οτι ισως χρειαστει να βαλω μια-δυο ροδελες πριν το παξιμαδι.Τι προτινετε?

    Σας ευχαριστω και συγνωμη αν σας κουρασα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Φίλε Νίκο σχετικά με το truss rod πρόσεξε τα εξής σημεία:
    1) Πριν την ρύθμιση θα πρέπει να είσαι σίγουρος πως η κιθάρα σου είναι σωστά κουρδισμένη.
    2) Κάνεις έναν έλεγχο της καμπυλότητας του μπράτσου ως εξής: Πατάς με τα δάκτυλα σου την χορδή ΜΙ μπάσο στο πρώτο και τελευταίο τάστο, έπειτα κοιτάς το κενό που υπάρχει μεταξύ χορδής και τάστου στο 7ο τάστο, κανονικά το κενό αυτό πρέπει να είναι όσο περίπου το πάχος μιας πλαστικής κάρτας.
    3) Σε περίπτωση που είναι μεγαλύτερο, αυτό θα το καταλάβεις και από την μεγαλύτερη απόσταση των χορδών από την ταστιέρα, σφίγγεις το truss rod(clockwise).
    4) Σε περίπτωση που το κενό είναι μικρότερο τότε θα έχεις και το πρόβλημα του τασταρίσματος, ξεσφίγγεις το truss rod(counterclockwise).
    5) Όταν μιλάμε για ρύθμιση truss rod η περιστροφή πρέπει να είναι η λιγότερη δυνατή π.χ 1/4 της στροφής ή και λιγότερο.
    6) Προσοχή εδώ ,μεγαλύτερο σφίξιμο μπορεί να σπάσει την βέργα ή να επιφέρει σοβαρή ζημιά στο μπράτσο.
    7) Να χρησιμοποιείς πάντα το ειδικό κλειδί για truss rod για να μην φθείρεται η βίδα.
    8) Πριν το σφίξιμο της βέργας καλό είναι να την χαλαρώνεις λίγο, για να μην συμβεί η περίπτωση να είναι ήδη σφιγμένη και αυξηθεί υπερβολικά το σφίξιμο.
    9) Μετά την ρύθμιση του truss rod θα πρέπει να περιμένεις λίγες μέρες γιατί πρέπει να ξέρεις πως το ξύλο θέλει κάποιο χρόνο για να συνηθίσει τις νέες τάσεις, αν χρειαστεί, μετά από 2-3 μέρες μπορείς να επαναλάβεις την ρύθμιση.
    10) Το truss rod μπορείς να το ρυθμίζεις κυρίως όταν υφίστανται θερμοκρασιακές και υγρασιακές μεταβολές, και όταν αλλάζεις πάχος χορδών.
    11) Αν έχεις πολύ καιρό να ρυθμίσεις το truss rod και είναι πολύ σφικτό δοκίμασε να λιπάνεις λίγο στην υποδοχή με κάποιο λιπαντικό spray π.χ wd 40, αυτό μπορεί να λύσει το πρόβλημα που μου αναφέρεις.
    12) Αν και πάλι η βίδα περιστρέφεται με πολύ δυσκολία πρέπει να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό για έλεγχο, σε καμία περίπτωση μην συνεχίσεις να σφίγγεις την βέργα.
    13) Τέλος μια μικρή συμβουλή: Πριν την οποιαδήποτε ρύθμιση βάλε ένα σημαδάκι στην βίδα για να γνωρίζεις το σημείο εκκίνησης της ρύθμισης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αφήστε τα σχόλια σας,τις απόψεις σας,τις παρατηρήσεις σας, ακόμη και ενδεχόμενες απορίες ή ερωτήσεις σας,είναι χαρά μου να σας απαντήσω!Απαντώ πάντα σε κάθε νέα μου ανάρτηση!